Ήμουν νέα στα χρόνια της Επανάστασης

Σήμερα αναρτούμε φωτογραφίες των δεκαετιών 1860 και 1870.  Όλες οι φωτογραφίες είναι  πορτραίτα ηλικιωμένων γυναικών. Ηλικιωμένων για τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Οι εικονιζόμενες είναι γύρω στα 60.  Γεννήθηκαν λοιπόν ανάμεσα στα 1800-1810. Δεν είχαν την ευκαιρία να δουν το είδωλό τους αποτυπωμένο στο φωτογραφικό χαρτί σε νεαρή ηλικία. Η φωτογραφία δεν είχε εφευρεθεί ακόμα όταν διένυαν τα νεανικά τους χρόνια. Είναι αδύνατο να φαντασθούμε σήμερα, την εποχή της σέλφι, πώς είναι να έχει κάποιος την πρώτη εικόνα του εαυτού του αποτυπωμένη στο χαρτί μετά τα πενήντα του χρόνια, όταν το πρόσωπο και η σιλουέτα έχουν χάσει το νεανικό σφρίγος.  

Οι κυρίες της σημερινής ανάρτησης αναφέρονται στην Ιστορία ως μητέρες, σύζυγοι, κόρες ή αδελφές  επιφανών ανδρών.  Οι νεκρολογίες τους οι δημοσιευμένες στον Τύπο της εποχής είναι πενιχρές σε βιογραφικά στοιχεία, πλούσιες όμως σε στερεότυπα εγκώμια για τα πνευματικά και ηθικά τους χαρίσματα. Η δράση τους φαίνεται να περιορίσθηκε στη στήριξη των ανδρών στη σκιά των οποίων έζησαν.  Από τα πορτραίτα τους πηγάζει οπωσδήποτε δυναμική προσωπικότητα και αυτοπεποίθηση. Είτε κοιτούν μετωπικά τον φακό, είτε στρέφουν το κεφάλι καθ'υπόδειξη του φωτογράφου, το βλέμμα τους είναι αγέρωχο. Τα νεανικά τους χρόνια σημαδεύτηκαν από τον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων, την επανάσταση του 1821. Γαλουχήθηκαν σε δύσκολους καιρούς, βίωσαν διώξεις και απώλειες. Ο φωτογραφικός φακός δεν τους προκαλεί δέος. 

Όλες οι φωτογραφίες είναι μεγέθους  carte de visite που ήταν το δημοφιλέστερο είδος εκείνη την εποχή. 

Αικατερίνη Τρικούπη (1800-1871) το γένος Νικόλαου Μαυροκορδάτου. Είχε πολλές ιδιότητες: ήταν αδελφή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, σύζυγος του Σπυρίδωνα Τρικούπη και μητέρα του Χαρίλαου Τρικούπη. Η φωτογραφία έγινε γύρω στο 1860 στο Λονδίνο όπου ο σύζυγός της υπηρετούσε ως διπλωμάτης.

Η Aικατερίνη Τρικούπη φωτογραφημένη στις 12 Φεβρουαρίου 1861 στο στούντιο του Camille Silvy στο Λονδίνο. Ο Silvy ήταν ο κατεξοχήν πορτραιτίστας φωτογράφος της βικτωριανής κοινωνίας του Λονδίνου.

Χαρίκλεια Μαυροκορδάτου (1808-1884) το γένος Ιάκωβου Αργυρόπουλου, σύζυγος του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου και αδελφή του Περικλή Αργυρόπουλου. Η φωτογράφιση έγινε στο στούντιο Adèle στη Βιέννη το 1871. 

Απόσπασμα νεκρολογίας για τη Χαρίκλεια Μαυροκορδάτου δημοσιευμένη στην Ποικίλη Στοά του 1885

Αγλαΐα Αργυροπούλου (1810-1871) το γένος Rosetti. Σύζυγος του Περικλή Αργυρόπουλου.Η φωτογραφία έγινε στο στούντιο  του Ξενοφώντα Βάθη στην οδό Ερμού, περί το 1865. 

Ραλλού Λεβέντη  (1802-1890) το γένος Δημήτριου Παπαρρηγόπουλου. Αδελφή του Κωνσταντίνου και του Πέτρου Παπαρρηγόπουλου. Φωτογραφημένη στην Αθήνα από τον Πέτρο Μωραΐτη περί το 1870.

Αντιγράφουμε (μονοτονικά) από την βιογραφία της στην Ποικίλη Στοά του 1891 σελ. 389:
" ... έσχε την σκληράν τύχην κατά το 1821 να ίδη τον θάνατον του πατρός της Δημ. Παπαρρηγοπούλου , διακεκριμένου τραπεζίτου, του αδελφού της Μιχαήλ και του γαμβρού αυτής Σκαναβή, μαρτυρησάντων μιά και τη αυτή ημέρα μετά του Πατριάρχου Γρηγορίου του Ε', του μεν επί της αγχόνης, των δε επί του ικριώματος, ένεκα των υπέρ της Ελληνικής Επαναστάσεως ενεργειών των...."

Πλουμού Καλαρώνη, θεία του Στέφανου Σκουλούδη (η μητέρα του ήταν η Ζεννού Καλαρώνη). Η αριστερή φωτογραφία από το ατελιέ του Pascal Sebah στην Κωνσταντινούπολη είναι η πρωτότυπη. Η λήψη έγινε περί το 1865. Η δεξιά φωτογραφία είναι μεταγενέστερη ανατύπωση από τον φωτογράφο Γιώργο Μωραΐτη.

Βασιλική Μπουντούρη, το γένος Α. Γιουρδή. Σύζυγος του Νικολού Μπουντούρη. Πέθανε το 1896. Η λήψη της φωτογραφίας είναι πολύ προγενέστερη του τυπώματος και πρέπει να έγινε κοντά στο 1870. Προφανώς η πρωτότυπη φωτογραφία ήταν κάποια carte de visite  την οποία η οικογένειά της έδωσε αργότερα για μεγέθυνση και ανατύπωση στον Πειραιώτη φωτογράφο Ζαφειρόπουλο που είχε το στούντιο "Αστραπή". Ο Ζαφειρόπουλος άνοιξε το στούντιό του την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα.

 

 

 

Βασιλική Αθ. Χατζηγεωργίου

Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ