Μνήμη Θάλειας Λεκού (1903-1944), εθελόντριας αδελφής ΕΕΣ. Εβδομήντα χρόνια από το θάνατό της.

Μνημείο αφιερωμένο στην άγνωστη εθελόντρια αδελφή στο αλσύλλιο του Ιπποκράτειου νοσοκομείου. Έργο της γλύπτριας Λουκίας Γεωργαντή (1919-2001). ( φωτογραφία ΒΧ, 2014)

Τον Ιανουάριο του 1920 η Θάλεια Λεκού, δεκαεπτά ετών, πήγε εκδρομή στο φυσικό πάρκο των Αρδεννών,  μία δασώδη περιοχή στα σύνορα Γαλλίας, Βελγίου και Λουξεμβούργου. Από εκεί έστειλε στην οικογένειά της στην Αθήνα μία αναμνηστική φωτογραφία-καρτ ποστάλ. Η φωτογραφία απεικονίζει όλο το γκρουπ των νέων εκδρομέων μέσα και έξω από τα βαγόνια ενός σταματημένου τραίνου καταμεσίς ενός χιονισμένου τοπίου.

Αρδέννες, 1920 ( ΦΑ. LEK.12)

Η πίσω όψη της καρτ ποσταλ. Η Θάλεια ζητά από τους δικούς της να την εντοπίσουν ανάμεσα στους εικονιζόμενους.

Η Θάλεια στην επάνω σειρά με το λευκό καπέλο και το μελαμψό πρόσωπο.

Για τον εντοπισμό της Θάλειας στη φωτογραφία, μας βοήθησε η φωτογραφία ταυτότητας που υπάρχει στο βιβλιάριό της στο αρχείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ( ΕΕΣ).

Η Θάλεια Λεκού με το λευκό καπέλο της εθελόντριας αδελφής. Η φωτογραφία προέρχεται από το Αρχείο του ΕΕΣ.

Λίγα χρόνια  μετά την εκδρομή στα χιονισμένα βουνά των Αρδεννών, το 1925, η Θάλεια αποφοίτησε από τη Σχολή εθελοντριών αδελφών του ΕΕΣ. Έκτοτε έκανε δίμηνη υπηρεσία κάθε χρόνο σε νοσοκομεία και αποστολές του ΕΕΣ. Τον Οκτώβριο του 1932 πήγε στην κατεστραμμένη από τους σεισμούς Ιερισσό Χαλκιδικής. Εκεί πήγε και μία άλλη εθελόντρια αδελφή, η γνωστή ερασιτέχνης φωτογράφος Μαρία Χρουσάκη (1899-1972). Οι δύο σχεδόν συνομίληκες γυναίκες είναι μάλλον βέβαιο ότι γνωριζόντουσαν γιατί εκτός από την κοινή τους δράση στον ΕΕΣ μοιραζόντουσαν και το πάθος της φωτογραφίας. Μαρτυρίες φίλων περιγράφουν τη Θάλεια ως δεινή ερασιτέχνη φωτογράφο. 

Η Θάλεια ειδικεύθηκε ως αδελφή χειρουργείου και κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου από το Νοέμβριο 1940 μέχρι το Μάρτιο 1941 υπηρέτησε ως προϊσταμένη χειρουργείου στο νοσοκομείο διακομιδής στην Άρτα. Μετά τη γερμανική επίθεση και καθόλη τη διάρκεια της Κατοχής υπηρέτησε σε νοσοκομεία στην Αθήνα και στα Παιδικά Συσσίτια. Εκεί επέδειξε, πέραν των άλλων γνωστών ικανοτήτων της, και διοικητικές ικανότητες χάρη στις οποίες σε πολύ αντίξοες συνθήκες εξασφάλιζε το συσσίτιο των παιδιών.

Την περίοδο των Δεκεμβριανών πρόσφερε τις υπηρεσίες της στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού. Το νοσοκομείο είχε μετατραπεί σε  κέντρο επιχειρήσεων καταλαμβανόμενο πότε από τον ΕΛΑΣ και πότε από τη χωροφυλακή. Αποφασίσθηκε η εκκένωσή του. Η Θάλεια Λεκού επωμίσθηκε την εύρεση κρεβατιών σε άλλα νοσοκομεία, τη μεταφορά νοσοκομειακού υλικού και ασθενών διακινδυνεύοντας συχνά εν μέσω εμπόλεμης ζώνης. Το Σάββατο 16 Δεκεμβρίου 1944 με τον εθελοντή οδηγό Γεώργιο Τρυπάνη και ένα άλλο νέο συνοδό, μεταφέροντας με το φορτηγό του ΕΕΣ υλικό, δέχθηκαν επίθεση με οβίδα στη γωνία Πειραιώς και Γερανίου κοντά στην Ομόνοια. Οι δύο άνδρες σώθηκαν, η Θάλεια σκοτώθηκε όταν κατά την ανατροπή του αυτοκινήτου ένα μεταλλικό αντικείμενο της τρύπησε την καρωτίδα.

 

Η λακωνική σημείωση για το θάνατο της Θάλειας, όπως αναγράφεται στη μερίδα της στο Αρχείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού

Λεπτομέρεια από πολεοδομικό χάρτη των Αθηνών, της περιοχής όπου σκοτώθηκε η Θάλεια Λεκού -έκδοση του βρετανικού στρατού, Σεπτέμβριος 1944. (συλλογή χαρτών ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ,  MPBRA. 012)

Δημήτρης Παπαδήμος, Αθήνα 1962. Οδός Πειραιώς, στη συμβολή της με την οδό Μενάνδρου: η οικία Τσοποτού (κατεδαφίσθηκε αργότερα). Διακρίνονται τα τραύματα του κτιρίου από τις μάχες των Δεκεμβριανών. Λίγα μέτρα πιο πάνω προς την Ομόνοια,  σκοτώθηκε η Θάλεια Λεκού. ( ΦΑ. DP25.40.13)

Την ίδια μέρα, 16 Δεκεμβρίου 1944, ξεκίνησε στις Αρδέννες η τελευταία μεγάλη επίθεση από πλευράς των Γερμανών, γνωστή ως μάχη των Αρδεννών. Ο Β' ΠΠ όδευε προς το τέλος του, ενώ στην Ελλάδα ξεκινούσε ένας μακρύς εμφύλιος πόλεμος.


Το αρχείο της Μαρίας Χρουσάκη φυλάσσεται στην Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτζου. 
Tο αρχείο της οικογένειας Λεκού φυλάσσεται στο ΕΛΙΑ μαζί με το αρχείο της επίσης ερυθροσταυρίτισσας Μαρίας Παπαδάκη.

 Ευχαριστίες οφείλουμε στην κυρία Σοφία Καραθανάση από το Αρχείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. 



Βασιλική Αθ. Χατζηγεωργίου

 

Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ